Fietsen, fietsen en nog meer fietsen. In Nederland lijken fietsen een eigen wil te hebben. Dat is in ieder geval hoe we er vaak over praten en lachen tijdens vergaderingen over evenementveiligheid, wanneer we de risico’s van fietsen bespreken. We noemen ze vaak ‘zwervende’ fietsen, omdat ze overal en in enorme aantallen verschijnen in een mum van tijd. Ze lijken zich exponentieel te vermenigvuldigen voor je ogen. Daarom moeten evenementen in Nederland rekening houden met de risico’s van fietsen en het gedrag van Nederlandse fietsers bij het ontwerpen van hun evenementlocatie en omgeving. Doe je dat niet, dan krijg je te maken met serieuze veiligheidsrisico’s.
Fietsen zijn het meest populaire vervoermiddel in Nederland vanwege de vlakke infrastructuur. Ze brengen je snel, goedkoop en gemakkelijk van A naar B, zowel in stadscentra als op het platteland. Maar ze worden niet alleen gebruikt als transportmiddel, ze zijn ook populair voor allerlei vormen van recreatie. Dit artikel geeft inzicht in de Nederlanders, de fietsen en crowdmanagement bij evenementen.
Geschiedenis is een belangrijk element om een evenement en het gedrag van groepen en bezoekers te begrijpen. Kennis van de lokale geschiedenis helpt om de juiste maatregelen te nemen die aansluiten bij de nationale of lokale cultuur. Dit voorkomt dat de veiligheidsorganisatie verrast wordt door gedrag en objecten zoals fietsen in Nederland.
Kinderen in Nederland beginnen met fietsen bijna voordat ze kunnen lopen. Een kind van vier of vijf jaar fietst zelf naar school met moeder en vader naast zich. Fietsen is zo’n fundamenteel onderdeel van het leven van de Nederlanders dat de meesten meerdere fietsen bezitten voor verschillende doeleinden.
Sommigen hebben fietsen voor plezier, zoals het fietsen door het bos en de prachtige Nederlandse natuur en dorpjes. Dit zijn de zogenaamde toerfietsen en e-bikes, die veel sneller gaan. Voor sportieve doeleinden zijn er mountainbikes en racefietsen. Kinderen worden tegenwoordig in grote bakfietsen naar schoolgebracht, welke niet gemakkelijk in een fietsenrek passen. En voor vervoer van huis naar de bus, het treinstation of een café heb je een oude fiets nodig, zodat die geen groot verlies is als hij gestolen wordt.
Ik herinner me uit mijn studententijd dat ik een fiets had voor het traject tussen de trein en mijn school in de stad waar ik studeerde. Nederlanders bezitten vaak meerdere fietsen per persoon. Zelf heb ik vier fietsen in de garage, waaronder een oude.
In Nederland is het heel normaal om met de fiets naar een lokale kroeg te gaan, zelfs als deze op 10 km afstand ligt. Fietsen naar een kroeg of evenement is vaak de beste oplossing om alcohol te kunnen drinken en toch zelfstandig naar huis te gaan, zonder een nuchtere chauffeur of dure taxi nodig te hebben.
Je krijgt geen boete als je met te veel alcohol in je bloed fietst. Wie is er niet ooit eens in een sloot beland met zijn fiets na iets te veel drank, terwijl vrienden lachend toekijken en wachten tot je er weer uit kruipt met je fiets?
Een ander belangrijk voordeel is dat je niet ver wilt lopen. Dus parkeer je je fiets gewoon dicht bij de ingang van de kroeg of het evenement. En samen met anderen blokkeer je de steeg met alle fietsen bij elkaar—iets waar hulpdiensten vaak hoofdpijn van krijgen voor de bereikbaarheid van incidentlocaties.
De algemene transportinfrastructuur in Nederland is ontworpen op basis van dit culturele gedrag en typische Nederlandse kenmerken. Nederland heeft 35.000 kilometer aan fietspaden voor gewone fietsen, wat veel is voor een klein land als het onze.
In de stadscentra zijn er veel gescheiden fietspaden, en staan er enorme groepen fietsers te wachten voor de verkeerslichten. Er zijn zelfs plekken in Amsterdam waar 1.000 fietsers per uur passeren. Hiermee is autorijden in de grotere steden van Nederland een uitdaging is, zeker voor degene die dat niet gewend zij. Fietsers komen van alle kanten en lijken zich soms te gedragen alsof ze vandaag hun laatste rit maken. Het is een totaal andere rijervaring.
Bij treinstations vin Nederland zijn er enorme fietsenstallingen op meerdere niveaus. Vergeet dan ook niet waar je je fiets parkeert, want je bent niet de eerste die urenlang naar zijn fiets zoekt. En als je je fiets kwijt bent, kan het zijn dat je hem verkeerd hebt geparkeerd. Alleen al in Amsterdam neemt de gemeente dagelijks 160 fietsen in beslag om de stad schoon en georganiseerd te houden. Fietsfiles in Amsterdam en andere steden voor de stoplichten is een gangbaar beeld tijdens de spits. De stad Groningen heeft een goede oplossing bedacht hiervoor. Zij zet alle verkeerslichten voor fietsen in één keer op groen. De fietser kan schuin oversteken waardoor alle fietsers in één keer het kruispunt af zijn. Het is even wennen, maar werkt fantastisch. Zo kent iedere stad of dorp een eigen fietscultuur en -gedrag waarmee rekening gehouden moet worden in het ontwerp van het evenement.
Het is belangrijk om fietsen te integreren in het ontwerp van de evenementlocatie. Normaal gesproken wordt een voetgangersgebied gescheiden van de zones waar mensen arriveren per openbaar vervoer, taxi of auto. Grote mensenmassa’s moeten gescheiden gehouden vanwege het risico dat voertuigen vormen. Wegen blokkeren voor voertuigen is doorgaans eenvoudig, maar voor fietsers is dat een ander verhaal. Want waar voetgangers kunnen komen, kunnen fietsen vaak ook de wegen oversteken—en dat zullen ze doen, in grote aantallen.
Voor een veilig ontwerp van de evenementlocatie is de ingang van het evenemententerrein fietsenvrij. Dit geldt ook voor nooduitgangen, op calamiteitenroutes of midden tussen grote menigten. Er is ruimte nodig bij de toegang en uitgang van het terrein, voor de veiligheidscontroles, voor vrije doorgang bij evacuaties en snelle toegang voor hulpdiensten in geval van een incident. Bij het ontwerpen van de locatie in Nederland, moet je op je plattegrond een duidelijke grenslijn aangeven tot waar fietsen mogen komen en dit ook organiseren.
Hier zijn enkele tips voor het ontwerpen van de evenementlocatie in Nederland:
Dit artikel is opgesteld en verschenen in het internationale magazine The Crowd. Iedere cultuur heeft specifieke gedragingen waarmee rekening gehouden moet worden in het ontwerpen van evenementen. In Nederland is dat het fietsgedrag.
Benieuwd wat wij voor jou kunnen doen? We denken graag met je mee.
Copyright © 2025 Event Safety Academy | Powered by Event Safety Academy | Build by Guifi.nl